Steeds meer mensen volgen een glutenvrij dieet. Maar heeft dat wel zin, wat zijn de voordelen en wat zijn de eventuele gevaren? Op deze vragen zullen we in dit artikel ingaan.

Glutenvrij de laatste trend op dieet gebied

Uit een recent onderzoek bleek dat 30% van de mensen probeert om glutenvrij te eten. Dat zijn er gigantisch veel. Zeker als je bedenkt dat dit bij slechts 1% van de mensen medisch noodzakelijk is. Indien je coeliakie hebt dan is het medisch noodzakelijk dat je glutenvrij eet.

Hoewel het effect van glutenvrij eten een onderwerp van debat is onder wetenschappers is al wel duidelijk dat verschillende gezondheidsparameters positief reageren op een glutenvrij dieet.

Gelukkig is er veel eten te koop die van nature glutenvrij en toch lekker is. Indien je glutenvrij wilt eten dan zal dit betekenen dat je het vertrouwde brood niet meer kan eten. Dit is gemaakt van tarwe granen die erg rijk aan het verkeerde type gluten zijn. En misschien denk je nu dat glutenvrij eten makkelijk is omdat je er alleen maar je brood voor hoeft te laten staan. Think again. In gigantisch veel voedingsmiddelen wordt gebruik gemaakt van tarwe. Als bindmiddel of als opvulmiddel.

Zo zit tarwe bijvoorbeeld in veel vleeswaren (wat je waarschijnlijk niet direct zult verwachten), sauzen en kant-en-klaar maaltijden.

Wat zijn gluten?

Gluten is de naam voor een groep eiwitten die voorkomen in granen zoals tarwe, spelt, gerst en rogge.
Gluten geven deeg haar bijzondere eigenschappen en zorgen voor de luchtige textuur van brood. De gluteneiwitten vormen een kleverig netwerk welke wenselijk is om luchtig brood te kunnen maken. Vanwege deze eigenschap van gluten waardoor tarwerassen speciaal zo geteeld voor een hoge concentratie aan gluten eiwitten. Deze gluten veroorzaken bij veel mensen echter gezondheidsproblemen.

Glutensensitiviteit

Je hebt glutenintolerantie en glutensensitiviteit. Glutenintolerantie is hetzelfde als coeliakie. Naar schatting heeft 0,7 tot 1% van de bevolking coeliakie. Vaak zonder dat men dit weet omdat de symptomen niet altijd direct merkbaar zijn.

Bij coeliakie valt het immuunsysteem de gluteneiwitten aan, maar ook de wand van de dunne darm wat een ontstekingsreactie geeft. Het is dan ook een auto-immuunziekte en de enige remedie is het volgen van een strikt glutenvrij dieet.

Wat vaker voorkomt is glutensensitiviteit. De schatting lopen uiteen van 5 tot 8% van de bevolking die dit heeft. Men spreekt over glutensensitiviteit indien het eten van gluten klachten geeft zonder dat er coeliakie is geconstateerd. Het constateren van coeliakie gebeurt aan de hand van een darmonderzoek. Er wordt dan gekeken of de wand van de dunne darm beschadigd is.

Glutensensitiviteit geeft een aantal klachten die te maken hebben met de spijsvertering maar ook klachten zoals hoofdpijn en vermoeidheid. Veel voorkomende klachten zijn buikpijn, diarree, constipatie, opgeblazen gevoel en winderigheid.

Ook bij glutensensitiviteit is glutenvrij eten de enige remedie.

Wat als je geen glutenintolerantie of glutensensitiviteit hebt?
Als je geen glutenintolerantie of glutensensitiviteit hebt dan is het niet nodig om glutenvrij te eten. Aan de andere kant is het ook niet nodig om gluten te eten. Je lichaam heeft namelijk geen gluten nodig.

Glutenvrij eten heeft echter wel voor ieder een gezondheidsvoordeel. Het helpt om het lekkende darm syndroom te voorkomen. Dit is een aandoening waarbij de dunne darmwand meer stoffen doorlaat dan de bedoeling is. Er kunnen dan schadelijke stoffen zoals onverteerde voedselresten, schimmels en bacteriën in het bloed komen die op hun beurt weer allerlei gezondheidsklachten kunnen veroorzaken.

Volgens sommige wetenschappers is het lekkende darm syndroom de oorzaak van chronische ziekten en auto-immuunstoornissen.

In diversen onderzoeken kwam een verband tussen het lekkende darm syndroom en verschillende ziekten naar voren. Dit verband werd gezien bij het prikkelbare darm syndroom, de ziekte van Crohn, het ontstaan van diabetes type 1, depressie en voedselallergieën.

Gevaren glutenvrij eten

Indien je een glutenvrij dieet gaat volgen dan zal je opzoek moeten gaan voor vervangers van brood. Brood is met haar granen een belangrijke bron van vitamines en mineralen. De granen uit brood kunnen daarom vervangen worden voor glutenvrije granen zoals havermout, gierst, teff en amaranth. Deze bevatten nagenoeg dezelfde vitamines en mineralen als tarwe waarvan brood normaal gesproken gemaakt is.

Deze granen zijn van nature glutenvrij. Dit wil niet zeggen dat ze altijd glutenvrij zijn als je ze in de winkel koopt. Dit komt omdat ze besmet kunnen worden met andere granen zoals tarwe. Zo wordt havermout met dezelfde machines geoogst als tarwe waardoor er tarwe in de havermout kan komen. Door granen te kopen met het glutenvrij logo weet je zeker dat deze glutenvrij zijn.

Bakkers zijn in Nederland verplicht om gejodeerd zout te gebruiken. Op deze manier wordt er in 1 klap voor gezorgd dat alle Nederlanders voldoende jodium binnenkrijgen. Bij onvoldoende jodium kan de stofwisseling trager worden en op ten duur kan het nog veel vervelendere gevolgen hebben.

Indien je brood uit je dieet gaat schrappen dan loop je het risico dat je onvoldoende jodium binnen krijgt. Indien je glutenvrij brood gaat eten dan hoef je hier niet bang voor te zijn. Indien je overgaat op zoiets als havermout dan is dit een ander verhaal. Je kan dan je dieet uitbreiden met voedingsmiddelen die rijk zijn aan jodium zoals witte vis en eieren en je kan eventueel jodium supplementen gaan slikken.